İşaret Dili, İşitme engellilerce kullanılan, duygu, düşünce, istek ve ihtiyaçların ifade edilmesi amacıyla el ve vücut hareketleri ile mimikler kullanılarak oluşturulan görsel dili ifade etmektedir.
İşaret dili alanında farklı uygulamaların neden olduğu karışıklığın önlenmesi ve Türk İşaret Dili Sisteminin tek bir dil olarak ülke genelinde yayılmasının sağlanması amacıyla Türk İşaret Dili 2005 yılında çıkarılan Engelliler Hakkında Kanun ile resmi olarak kabul edilmiştir. Türkiye’de işitme engellilerin gerek eğitim hakkından gerekse diğer kamusal hizmetlerden etkin bir şekilde yararlanmalarının sağlanması için ulusal işaret dilinin mevzuatta tanımlanmasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu çerçevede, Engelliler Hakkında Kanunla, işitme engellilerin eğitim ve iletişimlerinin sağlanması amacıyla, Türk Dil Kurumu tarafından “Türk işaret dili sistemi” oluşturulması öngörülmüştür (15. md.) Ulusal bir işaret dili sisteminin oluşturulması çalışmalarının koordinasyonu için Türk Dil Kurumu görevlendirilmiştir (Bkz. 24. Md.).
Bu kapsamda, işitme engelli bireylerin kendi aralarında iletişimi sağlamak üzere kullandıkları işaret dili konusunda dokümantasyon çalışmaları yapmak, gelişmeleri takip etmek, eğitici araç ve gereçleri geliştirmek, işaret dili öğreticilerinin ve tercümanlarının yetiştirilmesini sağlamak amacıyla Türk İşaret Dili Sisteminin oluşturulması, uygulanması ve İşaret Dili öğreticileri ile tercümanlarının yetiştirilmesi için 2006 yılında “Türk İşaret Dili Sisteminin Oluşturulması ve Uygulanmasına Yönelik Usul ve Esasların Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik” çıkarılmıştır.
Yönetmelikle birlikte Türk Dil Kurumu’nun (TDK) başkanlığında ilgili kurumların katılımı ile Ulusal Türk İşaret Dili’nin derlenmesine yönelik çalışmalara başlanmıştır.
Türk işaret dilinin dil bilgisi ve sözlüğünün hazırlanması için 18 Ocak 2011 tarihinde ilgili Yönetmelikte yapılan değişiklikle Türk Dil Kurumu bünyesinde Türk İşaret Dili Bilim ve Onay Kurulu (TİDBO) kurulmuştur.
Türkiye’de işitme yetersizliğinden etkilenmiş bireylerin işaret dilinde kullandığı sembollerdeki farklılığı sınırlandırmak amacıyla ortak bir kullanımın sağlanması için Milli Eğitim Bakanlığı tarafından “Türk İşaret Dili Sözlüğü” hazırlanmıştır. Sözlüğün 5.000 adet basımı yapılarak, gelen görüş ve öneriler doğrultusunda revize edilmesi amacıyla, ilgili okul ve kurumlara gönderilmiştir. Ayrıca hazırlanan sözlük kapsamında işaret dili kullanımına yönelik 81 kişiye eğitici eğitimi verilmiştir. İlgili kurum ve kuruluşların görüş ve önerileri alındıktan sonra gerekli düzeltmeler yapılarak kullanım ülke geneline yaygınlaştırılacaktır. Türk İşaret Dili dil bilgisinin hazırlanması çalışmaları ise devam etmektedir.
İşitme engelli bireylere gerekli hallerde tercümanlık yapmak üzere illerde işaret dili bilen personelin yetiştirilmesi, eğitimi, çalıştırılması, yetki ve görevleri ile çalışma usul ve esasları 2006 yılında yayımlanan İşaret Dili Tercümanlığı Hizmeti Verecek Personelin Yetiştirilmesi İle Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik ile belir- lenmiştir. Söz konusu Yönetmelik çerçevesinde, işitme engellilerin kamu hizmetlerinden diğer vatandaşlarla eşit koşullarda yararlanmalarını teşvik etmek üzere Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından illerde en az bir işaret dili tercümanı görevlendirilmektedir.
0 Yorumlar