Gelir Vergisi Kanununun 31. maddesi hükmü gereği yararlanılan engelli vergi indirimi ile iligli gerek başvuru gerekse süreç ile ilgili karşılaşılan sorunlar ile iligili hususlara değinmek istiyorum.
Öncelikle, engelli vergi indirimi engelli olup çalışan bireylerin büyük çoğunluğunca bilinmeyen veyahut bilinip duyulsa dahi içeriği hakkında yeterince bilgi sahibi olunmadığı için başvuru yapılmayan bir uygulamadır. Esasen 1980 li yıllardan beri süre gelen bir uygulama olmasına rağmen uzun yıllar çalışıp ayrıca engelliliği bulunan çoğunlukça yanlızca emeklilik ile ilgili bir durum olduğu düşünüldüğünden ihmal edilmektedir. Engellilik.com olarak kuruluş amacımızda aslında bu hususta aydınlatmak ve diğer sosyal hakların neler olduğuna kolayca erişmeyi mümkün kılmaktır.
Engelli olan bireyler öncelikle Sosyal Sigortalar Kurumuna erken emeklilik yani malülen emeklilik için müracaat etmeleri halin gerekli şartları sağlamadıkları hakkında bilgi verildikten sonra engelli vergi indiriminden yararlanılması halinde diğer şartlarında (yaş, gün vs.) sağlanması ile erken emekli olunabileceğinin öğrenilmesi ile engelli vergi indirimi müessesinden haberdar olunuyor, esasen vergi indirimindeki asıl amaç çalışılan dönemde gelir vergisinin her yıl yeniden belirlenen hadlere göre daha düşük ödenmesi olmasına rağmen emeklilik aşamasında kullanılan bir yöntem haline gelmektedir.
Erken emekli olabileceğini öğrenen bireyler bağlı bulundukları vergi dairesi müdürlüğüne başvuru yaptıklarında, işverenlerinin bağlı bulunduğu vergi dairesi müdürlüğüne başvuru yapmaları gerektiğinden ilk başvurular genelde kabul görmüyor ve başvuru yapanların emeklilik için bir araç olarak görmesi nedeniyle genellikle çalışmayan bireyler tarafından başvuru yapılmak istendiğinden çalışanlara özel bir uygulama olması nedeniyle bir iş yerinde çalışıyor olmak şartından ötürü bireyler filen olmasa da çalışıyor olmak adına işverenlere müracaat etmektedirler. Vergi mevzuatı açısından engelli vergi indirimi başvurularında başvuru tarihi itibariyle çalışıyor olmak yeterli göründüğünden filen çalışıp çalışılmadığının tespitine yönelik bir kontrol mekanizmasıda bulunmamaktadır.
Bir diğer karşılaşılan problem ise, başvuru sonrası sağlık kurulu raporu olmayanların istekleri doğrultusunda hastaneye sevk işlemleri yapılmakta fakat. pandemi sürecinin olumsuz etkilemesi nedeniyle bir çok hastane pandemi hastanesi olarak hizmet verdiğinden sağlık kurullarında düzenlenen sağlık raporlarının hazırlanma süreci oldukça uzamıştır.
Başvuru süreci akabinde sağlık kurulu raporu tanzim edildikten sonra ilgili hastanece ilgiliye verilmemeksizin vergi dairesi müdürlüğüne gönderilmesi sonrası ilgili müdürlükçe bağlı bulunulan Vergi Dairesi Başkanlığına/Defterdarlığa gönderilmekte oradan da Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilmektedir. Bu süreç her ne kadar kısa görünse de müracaat fazlalığından ötürü işlem süresi uzamaktadır. Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen raporlar burada kurulu olan Merkez Sağlık Kurulunca hastalıkların oransal incelenmesi ile onaylanarak veyahut değiştirilerek engelli vergi indirimi hususunda karar verilmektedir. Her ne kadar Merkez Sağlık Kurulunca bireyleri bizzat muayene etmeden oransal inceleme yapılsada esas ihtibariyle bu yanlış bir uygulamadır.
Varsayalım ki, engelli bir birey başvuru sonrası engellilik oranı % 60 'dan % 38' e düşürülmüş olsun, bu durumda kişinin itiraz hakkı olmakla birlikte mahkeme yolunun kullanılması halinde ilgili mahkemece yeniden bir hastaneye sevk işlemi sonrası alınan rapor aynen onaylanmaktadır. Bu hususta Merkez Sağlık Kurulunca tekrar bir değerlendirmeye ihtiyaç duyulmadığından işlemin mantık ihtibariyle sakat bir işlemdir.
Engelli olup, başvuru yapan bireyler açısından aslında pandemi sürecinin yanından bu müessesesinin bir erken emeklilik yolu olarak görünmesi nedeniyle % 0, % 10 gibi düşük engel oranları bulunanlarca da başvuru yapıldığından müracaatlar oldukça fazlalaşmakta ve gerçekten engelli olup başvuru yapanların başvurularının sonuçlanma süreci uzamaktadır. Uygulamada her ne kadar kurumlarca bu hususta önlemler alınsa da, pandemi sürecinin getirdiği şartlar ile birlikte başvurular 9-10 ay gibi bir süreçte sonuçlanmaktadır.
Başvurusu kabul edilen ve engelli vergi indiriminden yararlanması hususunda kendisi ve işverenine bilgi verilen bireylerin çoğunlukla yararlanılma süresi yazının ulaştığı aydan sonraki ay olarak kabul edilmektedir lakin Merkez Sağlık Kurulunca verilen kararda başvuru tarihi veyahut rapor tarihi esas alındığından geçmişe yönelik olarak düzeltme işlemi yapılması gerekmektedir. Fakat, bir çok işveren düzeltme beyannamelerinin (damga vergisi, iş yükü vs) hesaplanması ve külfetini göz önüne alarak bu işlemi yapmamaktadır. Dolayısla engelli bireyler mağdur olmaktadır. Bu duruma yönelik olarak yeni yapılan düzenleme ile birlikte kişiler bağlı bulundukları vergi dairesi müdürlüğüne şahsen müracaat ederek, engelli vergi indiriminden yararlandıklarını ve geçmişe yönelik olarak hak kazandığı indirimin kendisine iadesini istemesi halinde kurumca bu hesaplama yapılarak kişiye ödeme yapılabilmektedir.
0 Yorumlar