Zika Virüs Hastalığı ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?

Zika Virüs Hastalığı Flavivirus grubundan bir RNA virüsü olan Zika virüsünün neden olduğu ve insanlara sivrisinek sokması yoluyla bulaşan bir hastalıktır. Virüs zarflı ikozahedral kapsid yapısında, pozitif polariteli tek iplikçikli bir RNA virüsüdür.

Zika virüsü ilk kez 1947’de Uganda’da Zika ormanında rhesus maymunlarında saptanmış; ardından 1948’de aynı ormanda sivrisineklerden ve 1952’de Uganda ve Tanzanya insanlardan izole edilmiştir.

Afrika ve Güneydoğu Asya’da bazı bölgelerde 2007 yılından önce salgınlar bildirilmiştir. 2007 yılından sonra ise Pasifik bölgesindeki adalarda salgın bildirimi olmuştur. Fransız Polinezyasında 2014 yılında yaşanan salgından sonra Guillain- Barre Sendromu olan hastalarda dikkat çekici bir şekilde artış gözlenmiştir.

yılının Mayıs ayında Brezilya’da ZVH salgını başlamıştır. Bu salgında ise Brezilya’nın kuzeydoğu kesimlerinde konjenital mikrosefali sıklığında artış yaşanmıştır. Bu gün itibariyle Ülkemizde 2017 yılında 4 ZVH vakası bulunmamaktadır.

ZVH, vakaların %80’inde asemptomatik olarak seyretmektedir. Kalan %20’sinde ise ateş, baş ağrısı, konjonktivit (gözlerde kızarıklık), döküntü, kas ve eklem ağrıları şeklinde semptomlar görülebilmektedir. Genellikle hastalık sağlık kuruluşuna yatışı gerektirmemektedir.

BULAŞMA

Sivrisinek yoluyla bulaş: ZV esas olarak enfekte sivrisineklerin (Ae. aegypti ve Ae. albopictus) sokması sonucunda bulaşır. Bu sivrisinekler tipik olarak kova, kâse, hayvan yem kabı, saksı ve vazo vb. içindeki durgun su birikintisi kenarlarına yumurtlarlar. ZVH vektörü sivrisinekler ev içerisinde ve dışarısında yaşarlar.

Bu sivrisineklerin dengue ateşi, chikungunya ateşi ve ZVH’yi bulaştırdıkları bilinmektedir. Bu vektör sivrisinekler insanları daha çok gündüz sokmayı tercih ederler. Ancak geceleri de sokabilirler. Bu sivrisinekler viremik dönemdeki bir insandan kan emerken enfekte olurlar. Enfekte sivrisinekler de diğer insanları sokarak virüsü bulaştırırlar.

Anneden çocuğa bulaş: Doğuma yakın zamanda ZV ile enfekte anne, virüsü doğum sırasında çocuğa geçirebilir. Ancak bu durum nadir olarak görülmektedir. Ayrıca, ZV anneden çocuğa gebelik süresince de geçebilir. Anneden çocuğa virüs geçişiyle ilgili araştırmalar devam etmektedir. Bu gün için anne sütünden virüs geçişine dair herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Anne sütünün faydaları sebebiyle ZVH görülen yerlerde bile annelerin emzirmeden kaçınmamaları önerilmektedir.

Enfekte kan ve cinsel yolla bulaş: ZVH’nin kan transfüzyonu ve cinsel yolla bulaştığı da bilinmektedir.

BELİRTİ VE BULGULAR

ZV ile enfekte insanların %20’si hastalanır, diğerleri hastalığı asemptomatik olarak geçirirler. ZVH’nin en yaygın semptomları ateş, döküntü, eklem ağrısı ve konjonktivittir. Diğer yaygın semptomları ise kas ağrısı ve baş ağrısıdır.

İnkübasyon süresi kesin olarak bilinmemekle birlikte 3-14 gün olarak kabul edilir. Hastalık genellikle orta şiddetli semptomlarla bir haftaya kadar devam eder. İnsanlar genellikle hastaneye yatacak kadar hasta olmazlar. Viremi genellikle 1 hafta devam eder. Fakat bazı hastalarda daha uzun sürebilir. Şüpheli ZVE’yi takiben Guillain-Barre Sendromu geliştiğine dair raporlar bulunmaktadır. Ayrıca, Brezilya Sağlık Bakanlığı tarafından ZVH ile artan mikrosefali olguları arasındaki ilişkiler araştırılmaktadır. ZVH’de ölüm çok nadir görülmektedir.

TANI

ZVH’nin ayırıcı tanısında, dengue ateşi ve chikungunya ateşine ilave olarak leptospirozis, sıtma, kızamık, kızamıkçık, riketsiyoz, enterovirüs ve adenovirüs enfeksiyonu gibi birçok hastalık dikkate alınmalıdır. Başlangıç tanısı esas olarak klinik belirtiler ve seyahat öyküsüne dayanır. Teşhis genellikle serum veya plazmada virüs nükleik asidi veya virüse spesifik IgM ve nötralizan antikorların bulunmasıyla konur.

Semptomların başlangıcından itibaren 1 hafta boyunca serumda RT-PCR ile teşhis konulabilir. Virüse spesifik IgM ve nötralizan antikorlar tipik olarak hastalığın ilk haftasının sonunda gelişirler. Dengue ateşi, sarıhumma ve chikungunya ateşi gibi enfeksiyonlarla çapraz reaksiyon sıklıkla gözlenebilir ve bu durum tanıyı güçleştirir. PRNT, virüs spesifik nötralizan antikorları tespit etmek ve bu antikorların tespiti ile virüsler arasındaki çapraz reaksiyonu ayırt edebilmek için yapılabilir.

TEDAVİ

ZVH’den korunmaya yönelik uygulanabilir bir aşı ve etkene spesifik bir ilaç bulunmamaktadır. Tedavinin esasını semptomatik tedavi oluşturmaktadır. Hastaların istirahat etmeleri ve dehidratasyonu önlemek için bol sıvı almaları önerilir. Ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak asetaminofen kullanılabilir. Aspirin ve nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar alınmamalıdır.