|
T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI Ankara Defterdarlığı Gelir Kanunları Gelir Vergileri Grup
Müdürlüğü |
|
|
|
|
|||
|
Sayı |
: |
E-38418978-120[89/4/1]-321129 |
11.06.2025 |
|
|
Konu |
: |
Bireysel
Emeklilik Sisteminden Ayrılma Sonucu Kesilen Gelir Vergisi İçin Engellilik
İndiriminden Yararlanılıp Yararlanılamayacağı |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İlgi |
: |
|
İlgide kayıtlı özelge talep
formunuzda; Türkiye Hayat ve Emeklilik A.Ş. nezdinde imzalamış olduğunuz
bireysel emeklilik sözleşmesinin zorunlu sebepler nedeniyle 8 inci yılınızda
sonlandırılması nedeniyle sistemden elde ettiğiniz gelir üzerinden, sistemde kaldığınız
süreye bağlı olarak gelir vergisi kesintisi yapıldığı belirtilerek, 193 sayılı
Gelir Vergisi Kanununun 31 inci maddesi kapsamında engelliler için uygulanan
engellilik indiriminden (ikinci derece) yararlanmanız nedeniyle söz konusu
kesintinin yapılıp yapılmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep
edilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi
Kanununun;
- 31 inci maddesinde;
"Çalışma gücünün
asgari % 80'ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece engelli, asgari
% 60'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece engelli, asgari % 40'ını
kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece engelli sayılır ve aşağıda
engellilik dereceleri itibariyle belirlenen aylık tutarlar, hizmet erbabının
ücretinden indirilir.
Engellilik indirimi;
- Birinci derece
engelliler için 2024 yılı için 6.900 TL.
- İkinci derece
engelliler için 2024 yılı için 4.000 TL.
- Üçüncü derece
engelliler için 2024 yılı için 1700 TL.dir.
..."
- 75 inci maddesinde;
"Sahibinin
ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil
edilen değerlerden müteşekkül sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz,
kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır.
Kaynağı ne olursa
olsun aşağıda yazılı iratlar menkul sermaye iradı sayılır.
...
16. Bireysel
emeklilik sisteminden;
a) On yıldan az
süreyle katkı payı ödeyerek ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara
yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı
Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında bireysel
emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına
isabet eden irat tutarı dâhil.),
b) On yıl süreyle
katkı payı ödemiş olmakla birlikte emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile bu
süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (4632
sayılı Kanun kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının
ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dâhil.),
c) Emeklilik
hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu
nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (4632 sayılı
Kanun kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının
ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dâhil.).
..."
- 89 uncu maddesinde;
"...
3. Serbest meslek
faaliyetinde bulunan engellilerin beyan edilen gelirlerine, 31 inci
maddede yer alan esaslara göre hesaplanan yıllık indirim (Bu indirimden
bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan serbest meslek erbabı
ile hizmet erbabı (tevkifat matrahı dâhil) da yararlanır.).
..."
hükümlerine yer verilmiştir.
Ayrıca, Gelir Vergisi Kanununun 94
üncü maddesinin birinci fıkrasının (16) numaralı bendi uyarınca bireysel
emeklilik sisteminden; on yıldan az süreyle katkı payı ödeyerek ayrılanlar ile
bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı
üzerinden %15, on yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte emeklilik
hakkı kazanmadan ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan
ödemelerin içerdiği irat tutarı üzerinden %10, emeklilik hakkı kazananlar ile
bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara
yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı üzerinden ise % 5 oranında gelir
vergisi tevkifatı yapılmaktadır.
Diğer taraftan, 222 Seri No.lu
Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "3.Engelli indiriminden yararlanacaklar"
başlıklı bölümünün "5. Engelli indirimi" başlıklı alt
bölümünde;
"Engellilik
indirimi;
-Özürlü hizmet erbabı
ile bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan hizmet erbabına,
-Özürlü serbest meslek
erbabı ile bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabına,
-Basit usulde
vergilendirilenlerden, tüccar ve ücretli durumuna girmeksizin, imalat, tamirat
ve küçük sanat işleri ile uğraşan (ilk madde ve yardımcı malzeme müşteriye ait
olarak faaliyet gösteren terzi, tamirci, marangoz gibi) özürlülere,
uygulanmaktadır."
açıklaması yer almaktadır.
Yukarıda yer alan hüküm ve
açıklamalar kapsamında, bireysel emeklilik sisteminden on yıldan az süre ile
katkı payı ödeyerek ayrılmanız neticesinde sistemden elde ettiğiniz gelir
üzerinden % 15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmekte olup söz
konusu menkul sermaye iradı nedeniyle engellilik indiriminden yararlanmanız
mümkün bulunmamaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
0 Yorumlar